Tại Nghị quyết số 278/NQ-CP ban hành ngày 13/9/2025, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tài chính phối hợp với các cơ quan liên quan đưa thu nhập từ hoạt động giao dịch mua bán vàng vào diện chịu thuế thu nhập cá nhân.
Ngày 19/9/2025, báo An ninh tiền tệ đã đăng tải bài viết với tiêu đề: “Bỏ 800 triệu mua vàng, lãi gần 500 triệu, nhà đầu tư vẫn lo lắng: Đánh thuế có thể khiến giá vàng giảm sâu”. Nội dung như sau:
Đề xuất đánh thuế trên lợi nhuận từ giao dịch vàng được kỳ vọng sẽ minh bạch hóa thị trường, hạn chế đầu cơ và tạo công bằng giữa các kênh đầu tư. Tuy nhiên, với nhiều nhà đầu tư cá nhân, thông tin này đã trở thành “cú hích” để nhanh chóng chốt lời, tránh những thay đổi tiềm tàng trong chính sách thuế.
Anh Nguyễn Văn Hùng (38 tuổi, TP.HCM), một nhà đầu tư vàng cá nhân, chia sẻ: “Khi nghe tin về đề xuất đánh thuế thu nhập từ mua bán vàng, tôi cảm thấy khá lo lắng. Tôi mua 10 lượng vàng miếng SJC vào đầu tháng 8/2024 với giá khoảng 80 triệu đồng/lượng. Đến nay, giá vàng đã lên tới hơn 130 triệu đồng/lượng. Sau khi cân nhắc, tôi quyết định bán ngay để chốt lời phòng trường hợp quy định thuế mới chính thức được áp dụng.”
Với mức giá mua vào của các nhà vàng hiện tại là 130 triệu đồng/lượng, anh Hùng thu về khoản lợi nhuận ấn tượng: gần 500 triệu đồng cho 10 lượng vàng, tương đương mức lãi khoảng 63% chỉ trong vòng hơn một năm. “Tôi nghĩ nếu chờ thêm, lợi nhuận có thể cao hơn, nhưng việc đánh thuế có thể khiến giá vàng trong ngắn hạn giảm sâu. Thà chốt sớm còn hơn,” anh Hùng chia sẻ thêm.
Chị Trần Thị Mai (45 tuổi, Hà Nội), một nhà đầu tư vàng nhỏ lẻ, cũng có quyết định tương tự. Chị kể: “Tôi mua 3 lượng vàng nhẫn trơn vào đầu năm 2024 với giá 62 triệu đồng/lượng để tích trữ. Khi nghe tin về thuế, tôi lo ngại việc tính thuế trên lợi nhuận sẽ phức tạp, đặc biệt nếu không có hóa đơn mua vàng từ trước. Tôi bán ngay tuần trước, thu về hơn 180 triệu đồng lợi nhuận. Dù tiếc vì giá vàng có thể còn tăng, nhưng tôi không muốn mạo hiểm với các quy định mới.”
Theo các chuyên gia, đề xuất đánh thuế thu nhập cá nhân trên lợi nhuận từ giao dịch vàng, như được nêu trong Nghị quyết 278, là một bước đi nhằm “làm trong” thị trường và hạn chế đầu cơ. Tuy nhiên, việc đánh thuế trên lợi nhuận sẽ không dễ triển khai, do khó xác định giá đầu vào, nhất là với các trường hợp mua vàng từ hàng chục năm trước.
Báo Vietnamnet ngày 18/9 đã đăng tải bài viết: “Nên đánh thuế 20% trên lợi nhuận bán vàng hay theo giá trị giao dịch?”. Cụ thể như sau:
Kiến nghị đánh thuế 20% trên lợi nhuận
Nhằm tăng tính minh bạch và hạn chế đầu cơ vàng, Chính phủ yêu cầu Luật Thuế thu nhập cá nhân phải quy định rõ thu nhập từ hoạt động kinh doanh mua bán vàng thuộc diện chịu thuế. Vậy, vấn đề đặt ra là nên đánh thuế theo cách nào và mức bao nhiêu thì hợp lý?
Chia sẻ với PV VietNamNet, TS Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính – ngân hàng cho rằng, nên đánh thuế trên lợi nhuận thay vì đánh thuế trên giá trị giao dịch.
Theo ông Hiếu, đánh thuế trên giá trị giao dịch là chưa phù hợp, bởi số tiền người dân dùng để mua vàng thực chất có thể đã là thu nhập sau thuế từ lương hoặc kinh doanh. Nếu đánh thuế trên giá trị giao dịch sẽ dễ dẫn đến tình trạng “thuế chồng thuế”.
“Tôi ủng hộ việc đánh thuế trên chênh lệch giá mua – giá bán, tức lợi nhuận phát sinh từ giao dịch vàng. Mức thuế khoảng 20% trên lợi nhuận sẽ chính xác và hợp lý hơn”, ông Hiếu kiến nghị.
Tuy nhiên, ông cũng lưu ý, việc đánh thuế trên lợi nhuận sẽ không dễ triển khai, do khó xác định giá đầu vào, nhất là với các trường hợp mua vàng từ hàng chục năm trước. Do đó, Bộ Tài chính cần có phương án sử dụng giá bình quân tại một thời điểm nhất định, đồng thời yêu cầu người bán vàng khai báo thời điểm mua để xác định giá đầu vào. Giá bình quân do Bộ Tài chính công bố sẽ là cơ sở tính chênh lệch giữa giá mua và giá bán.
Ông Hiếu gợi ý có thể áp dụng nhiều phương pháp, chẳng hạn tính giá bình quân trong khoảng thời gian 3 năm, 5 năm hoặc 10 năm. Trong khi đó, giá đầu ra dễ xác định hơn vì các giao dịch bán vàng đều phải qua các tiệm vàng, doanh nghiệp kinh doanh vàng được cấp phép. Khi có đủ giá đầu vào và giá đầu ra, việc tính lợi nhuận sẽ rõ ràng.
Tại Việt Nam hiện nay, hầu hết các hoạt động tạo ra thu nhập, từ đầu tư của cá nhân, tổ chức cho đến thu nhập từ lao động, đều phải chịu thuế thu nhập. Ví dụ, với bất động sản, thuế thu nhập cá nhân là 2% trên giá chuyển nhượng; còn với chứng khoán, mọi giao dịch chuyển nhượng đều bị khấu trừ 0,1% trên giá trị chuyển nhượng.
“Nếu áp dụng cách đánh thuế trên lợi nhuận đối với vàng, biện pháp này không chỉ hợp lý mà còn giúp hạn chế tình trạng đầu cơ trên thị trường vàng”, ông Hiếu nhấn mạnh.
Đề xuất 2 mức thuế với cá nhân mua bán vàng
Nếu TS Nguyễn Trí Hiếu nghiêng về việc đánh thuế trên lợi nhuận với mức 20%, thì ông Nguyễn Văn Được, Trưởng ban Chính sách Hội Tư vấn và Đại lý thuế TPHCM, Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và tư vấn thuế Trọng Tín, lại thiên về phương án thu trên giá trị giao dịch, với mức 0,5-1,5%.
Theo ông Được, trên thị trường vàng trang sức, mỹ nghệ, vàng đã được pha trộn với kim loại khác và chế tác thành sản phẩm hoàn chỉnh, nên được xem như một loại hàng hóa. Trong trường hợp này, vàng phải chịu các loại thuế như thuế giá trị gia tăng, thuế xuất khẩu; nếu thuộc về doanh nghiệp kinh doanh thì còn chịu thêm thuế thu nhập doanh nghiệp.
Đối với vàng miếng, theo khoản 22 và khoản 25 Điều 5 Luật Thuế giá trị gia tăng, vàng dạng thỏi, miếng chưa chế tác thành sản phẩm mỹ nghệ, đồ trang sức hay sản phẩm khác ở khâu nhập khẩu, và là tài sản của cá nhân không kinh doanh, thuộc đối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng. Pháp luật hiện hành cũng quy định rõ, doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân nhập khẩu và bán ra vàng miếng thuộc diện không chịu thuế giá trị gia tăng.
Tuy nhiên, nếu chuyển hướng coi vàng miếng là hàng hóa, ông Được đề nghị xem xét sửa luật để áp dụng mức thuế giá trị gia tăng 10% ở khâu nhập khẩu và bán vàng miếng đối với doanh nghiệp kinh doanh vàng.
Với cá nhân mua bán vàng miếng, mức thuế có thể là 1,5% (trong đó 1% thuế giá trị gia tăng và 0,5% thuế thu nhập cá nhân); hoặc chỉ thu 0,5% thuế thu nhập cá nhân (không thu 1% thuế giá trị gia tăng nếu không coi việc nắm giữ vàng là đầu tư kinh doanh). Tổ chức kinh doanh vàng sẽ tạm khấu trừ thuế khi phát sinh giao dịch.
Theo vị chuyên gia, đánh thuế như vậy sẽ khiến kênh đầu tư vàng giảm sức hấp dẫn, buộc nhiều người cân nhắc lựa chọn kênh đầu tư phù hợp hơn. Tiền nhàn rỗi có thể chuyển vào ngân hàng, hoặc đầu tư vào sản xuất, kinh doanh; việc điều tiết sẽ diễn ra tự nhiên.
“Việc đánh thuế kết hợp xuất hóa đơn điện tử khi giao dịch vàng sẽ góp phần tăng thu ngân sách, hạn chế đầu cơ, kiểm soát thị trường. Trong tương lai, cần hình thành sàn giao dịch vàng để mọi thứ công khai, minh bạch hơn, từ đó có thể tính toán điều chỉnh lại cơ chế và mức thuế”, ông Được nói.