Một số loại rau tuy giàu chất dinh dưỡng nhưng lại chứa nhiều ký sinh trùng gây hại sức khỏe, các bà nội trợ đặc biệt cẩn thận khi sơ chế và chế biến. Bỏ túi mẹo hay sau để bảo vệ sức khỏe của cả nhà.
Ngày 22 tháng 9 năm 2025, tạp chí Người Đưa Tin đăng tải bài viết với tiêu đề “2 loại rau dễ là nơi “tổ ký sinh trùng” ẩn náu, nhất cái số 1″. Nội dung như sau:
Rau cần
Đây là một loại rau quen thuộc trong mâm cơm mỗi nhà. Rau là một nguồn thực phẩm quan trọng đối với chế độ ăn uống của mỗi người. Tuy nhiên, hiện nay, vấn đề “rau bẩn” với lượng thuốc bảo vệ thực vật và hóa chất tồn dư hay ký sinh trùng ẩn náu trong rau củ khiến nhiều người lo ngại.
Rau cần nên nấu chín trước khi ăn. Ảnh minh họa
Rau cần trồng dưới nước thường sẽ chứa nhiều giun sán, vi khuẩn hơn loại rau cần trồng trên cạn. Chưa kể, nhiều người có thói quen ăn cả phần gốc rau cần sau khi bỏ rễ vì cho rằng như vậy mới thơm ngon và tiết kiệm. Tuy nhiên, đây là phần bẩn nhất, dễ nhiễm ký sinh trùng và không thể làm sạch hoàn toàn dù rửa nhiều lần.
Lá và thân cây rau cần cũng dễ ngập sâu trong nước, khó rửa sạch nên nguy hiểm khi ăn sống. Tốt nhất là không nên ăn sống rau cần, bỏ phần gốc, nhặt sạch rễ và lá sâu sau đó rửa thật kỹ. Khi nấu cũng phải đảm bảo chín kỹ và nếu có nhúng lẩu hãy đảm bảo đã ngâm nước muối trước đó, nhúng trong nước sôi hẳn để đảm bảo sức khỏe.
Bác sĩ Lê Văn Thiệu – Khoa Nhiễm khuẩn tổng hợp, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới T.W (Hà Nội) chia sẻ với Kinh tế & Đô thị, rau cần thường bị nhiễm ấu trùng sán lá gan lớn và nhiều loại giun sán khác. Khi ăn sống rau cần có nhiễm ấu trùng sán, nguy cơ mắc bệnh rất cao.
Trong môi trường tự nhiên, ấu trùng đuôi và nang trùng sán lá gan lớn có thể bám vào rau thủy sinh. Do đó, người dân thường xuyên ăn các loại rau thủy sinh chưa nấu chín kỹ như rau cần, rau ngổ, rau muống nước, ngó sen hay ăn ốc chưa nấu chín kỹ có thể khiến đưa lượng sán lá gan lớn vào người.
“Nếu ăn rau cần chưa nấu chín nhiễm sán, thông qua đường tiêu hóa, ấu trùng sán lá gan lớn vào dạ dày, xuống tá tràng, tự tách vỏ và xuyên qua thành tá tràng vào khoang phúc mạc đến gan, đục thủng bao gan và xâm nhập vào nhu mô gan gây tổn thương gan. Sán lá gan lớn ký sinh chủ yếu ở mô gan nhưng trong giai đoạn xâm nhập, sán có thể di chuyển lạc chỗ và gây tổn thương ở các cơ quan khác như thành ruột, thành dạ dày, thành bụng” – bác sĩ Thiệu lý giải.
Theo chuyên gia, sau giai đoạn xâm nhập vào nhu mô gan 2 – 3 tháng, sán xâm nhập vào đường mật, trưởng thành và đẻ trứng. Tại đây, sán trưởng thành có thể ký sinh và gây bệnh trong nhiều năm (có thể tới 10 năm) nếu không được phát hiện và điều trị.
Tại đường mật, sán có thể gây tổn thương biểu mô đường mật, tắc mật, viêm và xơ hóa đường mật thứ phát, thậm chí có thể gây ung thư biểu mô đường mật.
Tuy nhiên, chuyên gia cho rằng, số lượng các ca nhiễm giun sán, ký sinh trùng có xu hướng giảm so với trước đây nhờ vào việc hạn chế sử dụng mô hình canh tác vườn ao chuồng nhưng mức độ nghiêm trọng của các ca bệnh vẫn ở mức đáng báo động.
Cải xoong
Tương tự rau cần cải xoong cũng là loại rau dễ “nhiễm ký sinh” bởi một số nơi trồng ở ao hồ nguồn nước không đảm bảo. Cải xoong hay còn gọi xà lách xoong là một loại thực vật thủy sinh hay bán thủy sinh. Bởi vì gần như có quanh năm, lại dễ trồng, nhanh lớn, ít tốn công chăm bón, nên được xếp vào một trong những loại rau xanh cực kỳ phổ biến từ rất lâu trước đây.
Mặc dù cải xoong giàu dinh dưỡng tuy rất giàu chất dinh dưỡng, ăn giòn, vị ngọt, vô cùng hấp dẫn nhưng loại rau này cũng dễ gây bệnh cho con người nếu chế biến không cẩn thận. Ngoài việc mang theo bùn đất, vi khuẩn rất khó rửa sạch hoàn toàn, cải xoong còn chứa các loại giun như: giun đũa, giun móc, giun tóc, giun kim…
Cải xoong là món rau ăn quen thuộc hằng ngày nhưng ít ai biết, loại rau này rất giàu dinh dưỡng và tốt cho sức khỏe. Ảnh minh họa.
Từng chia sẻ với VTC News Tiến sỹ Nguyễn Hồng Hạnh, Học viện Nông Nghiệp Việt Nam cho biết, một số loại rau thủy sinh như rau cải xoong, rau muống nước, rau cần, rau ngổ, rau rút… có nguy cơ nhiễm ký sinh trùng rất cao, đặc biệt là sán lá gan lớn.
“Các loại rau mọc dưới nước thường là môi trường lý tưởng để ấu trùng đuôi và nang trùng sán bám vào. Khi con người ăn sống hoặc ăn tái những loại rau này, nguy cơ nhiễm sán rất lớn”, bà nhấn mạnh.
Sán lá gan lớn (Fasciola hepatica) là loại ký sinh trùng nguy hiểm có thể gây tổn thương gan, mật và hệ tiêu hóa. Trong môi trường tự nhiên, ấu trùng của sán này thường cư trú trong các động vật thủy sinh hoặc bám vào cây cỏ mọc dưới nước. Nếu rau được ăn sống hoặc chưa nấu chín kỹ, người ăn có thể vô tình đưa loại ký sinh trùng này vào cơ thể.
Chuyên gia cảnh báo việc ăn rau cần, rau ngổ, rau muống nước, ngó sen, rau rút mà chỉ trụng sơ hay ăn sống là một trong những nguyên nhân dẫn đến nhiễm ký sinh trùng. Đây là điều đặc biệt nguy hiểm với trẻ em và người có hệ miễn dịch yếu.
Để bảo vệ sức khỏe tốt nhất bạn nên hạn chế ăn rau sống; cần ăn chín uống sôi. Đặc biệt, tránh ăn sống các loại rau trồng dưới nước như: cần, ngổ, muống, cải xoong, ngó sen…
|
Để bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình chúng ta nên “ăn chín, uống sôi”; chỉ ăn rau thủy sinh khi đã nấu chín kỹ. Ký sinh trùng như sán lá gan có thể bị tiêu diệt ở nhiệt độ 100 độ C trong 3–5 phút. – Nên mua rau từ nơi uy tín, có chứng nhận an toàn thực phẩm hoặc nguồn gốc rõ ràng. Tránh mua rau tại những khu vực bị ô nhiễm hoặc không rõ nơi trồng. – Cần sơ chế rau cẩn thận bằng cách nhặt bỏ phần rau hỏng, úa; rửa kỹ nhiều lần dưới vòi nước sạch; có thể ngâm với nước muối loãng để tăng hiệu quả diệt khuẩn. |
Trước đó, báo Lao Động cũng đăng tải bài viết với tiêu đề “Các loại rau quen thuộc nhưng chứa nhiều giun sán”. Nội dung như sau:
Một số loại rau thuỷ sinh như rau muống, rau cần, rau cải xoong… thường phát triển dưới nước. Con người khi ăn phải các loại rau thuỷ sinh này dễ nhiễm sán lá ruột. Ở Việt Nam, bệnh sán lá ruột chủ yếu phát hiện ở lợn, những vùng có nhiều hồ ao, cây thủy sinh làm thức ăn cho người và gia súc sẽ dễ bị nhiễm bệnh.
Sau khoảng 3 tháng, sán lá ruột trưởng thành ký sinh trong ruột và đẻ trứng. Trứng sẽ được bài xuất ra ngoài theo phân, nếu được rơi xuống nước sẽ phát triển thành ấu trùng lông và vào ốc thành bào ấu, khoảng 5 tuần sau thành ấu trùng đuôi bám vào các rau thủy sinh và có khả năng lây truyền bệnh.
Các loại rau chứa nhiều ấu trùng sán:
Rau cần
Rau cần có hai loại là rau cần cạn trồng ở ruộng và rau cần nước trồng ở các ao hồ. Chủ yếu chúng ta sử dụng rau cần nước trong bữa ăn hàng ngày, loại rau này có tác dụng giảm cân, hạ huyết áp, hạ đường huyết.
Khi sử dụng rau cần ta ở dạng tươi, bạn nên rửa thật sạch nhiều lần với nước, rồi ngâm với nước muối pha loãng hoặc nhúng qua nước sôi.
Rau muống nước
Rau muống nước thường ăn ngon hơn rau muống cạn. Trong rau muống gồm có vitamin A, B, C, canxi, phốt pho, các chất dinh dưỡng và đặc biệt là hàm lượng chất sắt dồi dào, phù hợp với những người có thể trạng thiếu sắt, muốn bổ sung thêm chất này.
Dù vậy, do rau muống mọc bò dưới nước, nếu sinh trưởng trong môi trường ô nhiễm sẽ chứa rất nhiều giun sán gây ảnh hưởng sức khoẻ. Khi chế biến, cần phải rửa rau thật kỹ và ngâm nước muối khoảng 30 phút.
Rau cải xoong
Rau cải xoong chứa chất dinh dưỡng có khả năng phòng ngừa bệnh ung thư, tim mạch. Nếu mua ngoài chợ, nhiều bà nội trợ do dự do rau sống trong môi trường nước bẩn, thường bám nhiều bèo chứa nhiều và kí sinh trùng.
Theo nghiên cứu của Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), cải xoong mang lại giá trị dinh dưỡng rất lớn cho sức khỏe, được các nhà khoa học đánh giá số điểm 100 về giá trị dinh dưỡng.
Khi ăn rau cải xoong, bạn cần rửa thật sạch. Nếu ăn sống, chỉ nên ăn rau cải xoong tự trồng trên cạn. Những người bị bệnh cường giáp không nên ăn cải xoong do có chứa lượng iốt cao.
Theo Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) khi nhiễm sán lá ruột, ngoài những tổn thương tại ruột là nơi ký sinh của sán, những độc tố tiết ra từ sán sẽ gây rối loạn chung có thể làm phù nề toàn thân, tràn dịch ngoại tâm mạc, biến đổi tổ chức ở lách. Bệnh nhân thường bị thiếu máu, số lượng hồng cầu giảm, huyết cầu tố giảm, bạch cầu toan tính tăng lên. Cũng như nhiễm sán lá gan lớn, khi nhiễm sán sau 2 tuần, cơ thể xuất hiện kháng thể kháng sán lá ruột trong huyết thanh của người bệnh.
Một số phương pháp phòng bệnh giun sán đơn giản chính là ăn chín uống sôi, với các loại rau thuỷ sinh phải rửa thật sạch, ngâm nước muối khoảng 30 phút và hạn chế ăn tươi các loại rau trên.