Mặc dù gắn với nhiều thế hệ người Việt, là một sản phẩm thông dụng, thế nhưng ít ai biết người đầu tiên tạo ra dầu cù là Cao Sao Vàng là ai?
Ngày 16 tháng 10 năm 2025, báo Đời sống Pháp luật đăng tải bài viết với tiêu đề “Sự thật về ông chủ Cao Sao Vàng – “thần dược quốc dân” từng chỉ có giá 5.000 đồng, nay được bán cao gấp 37 lần ở trời Tây”. Nội dung như sau:
Từng gắn bó với biết bao thế hệ gia đình Việt, những năm 80-90, Cao Sao Vàng là vật quen thuộc trong hầu hết các ngăn tủ thuốc gia đình. Mỗi khi trong nhà có ai nhức đầu, sổ mũi, hắt hơi, đau bụng, bong gân, say tàu xe hay bị côn trùng cắn, lọ cao ấy lại được mang ra dùng. Ở nhiều nơi, người dân còn gọi thân mật là “dầu cù là”.
Trước đó, cao sao vàng được xem là sản phẩm bỏ túi của nhiều người trong các chuyến đi xa, cán bộ công nhân viên, sinh viên đi công tác nước ngoài…
Chỉ là một chiếc hộp bằng nhôm nhỏ, hình tròn, có logo ngôi sao vàng ở chính giữa cùng màu đỏ bao phủ thân hộp nhưng chiếc hộp ấy đã hơn 50 tuổi, từng làm mưa làm gió trên thị trường, mang về hơn 2 triệu USD cho đất nước vào những năm 80 thế kỷ trước.
Cha đẻ của “thần dược quốc dân”
Mặc dù gắn với nhiều thế hệ người Việt, là một sản phẩm thông dụng, thế nhưng ít ai biết người đầu tiên tạo ra dầu cù là Cao Sao Vàng là ai?
Theo thông tin từ báo Nghệ An, cha đẻ của thứ dầu cao “thần thánh” đó chính là lương y Phó Đức Thành, một gương mặt đặc sắc của đô thị Vinh nửa đầu thế kỉ XX.
Lương y Phó Đức Thành – “cha đẻ” Cao Sao Vàng nức tiếng một thời ở Việt Nam
Theo thông tin từ báo Nghệ An, cha đẻ của loại “thần dược nhỏ nhưng có võ” này là lương y Phó Đức Thành – một nhân vật xuất sắc của thành phố Vinh nửa đầu thế kỷ 20. Ông được biết đến là một lương y, một nhà doanh nghiệp, nhà báo và người hoạt động xã hội sôi nổi, nhiệt thành. Ông là đại biểu Hội đồng nhân dân thành phố Vinh (1945 – 1947). Năm 2021, tên ông đã được HĐND tỉnh quyết nghị đặt cho một con đường ở thành phố Vinh.
Lương y Phó Đức Thành, tên húy là Duy Khẩn sinh năm 1880 tại Ninh Bình, quê gốc ở tỉnh Hưng Yên. Ông sinh ra trong một gia đình nho nghèo nhưng thuộc một dòng họ có truyền thống về đông y. Ban đầu, ông bôn ba khắp nơi, vào Đà Nẵng làm Thư ký Sở Lục Lộ, sau đó lại ra Huế làm việc và kinh doanh nhỏ cùng vợ.
Năm 1926, vì muốn giúp đỡ người anh họ thân thiết Phó Đức Chu nên ông ra Vinh, thành lập và làm quản lý hiệu thuốc đông y Vĩnh Hưng Tường. Do ông Chu mở cửa hiệu buôn bán thuốc bắc ở Hà Nội nhưng không chịu được sự cạnh tranh, chèn ép của người Hoa ở ngay lãnh địa của họ là phố Phúc Kiến, Hà Nội (sau này đổi tên là phố Lãn Ông). Vì vậy, ông Thành tính toán chọn Trung Kỳ – nơi hoạt động đông nam dược của người Hoa không mạnh bằng Bắc Kỳ và Nam Kỳ.
Với phương châm kinh doanh của lương y Phó Đức Thành là “mua tận gốc, bán tận ngọn”, tức là ông trực tiếp nhập khẩu thuốc bắc từ Hong Kong sau đó chuyển đến một cơ sở ở Hải Phòng để giải quyết các khâu, đồng thời mở đại lý ở nhiều vùng khắp Bắc, Trung, Nam. Ngoài ra, ông Thành cũng là một người luôn giữ chữ tín với khách hàng cũng như quan tâm đến chất lượng thuốc.
Trước khi là một thương gia giỏi, ông Phó Đức Thành còn là một lương y tận tâm. Chủ tịch Trung ương Hội Đông y Việt Nam, bác sĩ Nguyễn Xuân Hưởng dành tặng danh hiệu cho lương y Phó Đức Thành là “một trí thức yêu nước, danh y của thế kỷ 20”. Ông luôn say mê sưu tầm, phát hiện và nghiên cứu về cây thuốc nam. Đặc biệt, ông đã nghiên cứu được nhiều bài thuốc và bào chế được một số thuốc tốt từ thảo dược Việt Nam, trong đó nổi bật có “dầu cù là” Vĩnh Hưng Tường, mang tên “Vạn Ứng”.
Từ ngăn tủ thuốc Việt đến kệ hàng quốc tế
Ngoài nhiều thương hiệu nổi tiếng khác như diêm Thống Nhất, giày Thượng Đình hay phích nước Rạng Đông, Cao Sao Vàng đã quá quen thuộc với người Việt Nam những năm 60-70 của thế kỷ XX, thậm chí, đối với nhiều người nước ngoài, Cao Sao Vàng còn là “thương hiệu quốc dân”.
Cao Sao Vàng vốn là một loại cao xoa phổ biến của Việt Nam (cùng với cao Con Hổ – Tiger Balm). Cao có tác dụng làm nóng, trị nhức đầu, sổ mũi, cảm cúm, chóng mặt, say tàu xe. Từ năm 1975, Việt Nam đã ký kết thỏa thuận xuất khẩu sản phẩm Cao Sao Vàng sang Liên Xô.
Do phải đảm bảo đủ số lượng nghĩa vụ xuất khẩu nên có tới 5 nhà máy dược phẩm sản xuất mặt hàng này. Trong thời điểm kỷ lục, năm 1983, một xí nghiệp ở Đà Nẵng được giao sản xuất lên đến 20 triệu hộp cao. Thành phần của Cao Sao Vàng gồm long não, sáp ong (chất kết dính) và các loại tinh dầu quý như bạc hà, quế, tràm, hương nhu.
Là một sản phẩm có tuổi đời 50 năm, thế nhưng đã từng có một thời gian “Cao sao vàng” bị khách hàng lãng quên và phải phân chia thị phần với nhiều loại dầu cao được sản xuất trong và ngoài nước.
Dù hiện nay, Cao Sao Vàng đang “ba chìm bảy nổi” ở quê nhà Việt Nam, tuy nhiên, thời gian gần đây, Cao Sao Vàng lại được nhắc tới khi trở thành mặt hàng bán chạy trên thị trường quốc tế. Trên các trang bán hàng trực tuyến hàng đầu như eBay hay Amazon, sản phẩm này có giá cao gấp đến hàng chục lần so với giá gốc tại Việt Nam và được người dân các nước ưa chuộng.
Cao Sao Vàng của Việt Nam được bán trên Amazon và nhiều gian hàng quốc tế
Tại Ebay, cao Sao Vàng có giá 8,5 USD (187.000 đồng), gấp 37 lần so với sản phẩm bán tại Việt Nam (giá hiện tại 5.000 đồng một hộp). Còn tại Amazon, giá bán là khoảng 7,5 USD, cao gấp hơn 30 lần. Đặc biệt hơn, sản phẩm này được người dùng trên thế giới đánh giá khá cao.
Các thành phần của Cao Sao Vàng hiện nay bao gồm long não, sáp ong và các loại tinh dầu qúy của Việt Nam, như bạc hà, quế, tràm, hương nhu. Cao Sao Vàng được chỉ định trong các trường hợp cảm cúm, nhức đầu, sổ mũi, buồn nôn, đau bụng, say tàu xe, bị muỗi và các côn trùng khác đốt dùng ngoài da cho người lớn và cả trẻ nhỏ.
Báo Dân Việt cũng đăng tải bài viết với tiêu đề “”Cha đẻ” của Cao Sao Vàng nổi tiếng 1 thời ở Việt Nam là ai?”. Nội dung như sau:
“Cha đẻ” của Cao Sao Vàng nổi tiếng 1 thời ở Việt Nam là ai?
Chỉ là một chiếc hộp bằng nhôm nhỏ, hình tròn, có logo ngôi sao vàng ở chính giữa cùng màu đỏ bao phủ thân hộp nhưng chiếc hộp ấy đã hơn 50 tuổi, từng làm mưa làm gió trên thị trường, mang về hơn 2 triệu USD cho đất nước vào những năm 80 thế kỷ trước.
Nó mang một cái tên giản dị, “Cao Sao Vàng” – một ký ức không thể quên với rất nhiều người Việt. Ở một số địa phương, Cao Sao Vàng còn có tên gọi khá kỳ lạ “dầu cù là”.
Cao Sao Vàng.
Những năm 80-90, Cao Sao Vàng đã trở thành sản phẩm không thể thiếu trong các gia đình Việt.
Những năm 1980, 1990 của thế kỷ trước, hầu như bất kỳ gia đình Việt nào cũng sở hữu hộp Cao Sao Vàng trong nhà. Từ nhức đầu, sổ mũi, hắt hơi, đau bụng, bong gân, đến say tàu xe, côn trùng cắn đều dùng đến loại ‘thần dược nhỏ nhưng có võ’ này.
Mặc dù gắn với nhiều thế hệ người Việt, là một sản phẩm thông dụng, thế nhưng ít ai biết người đầu tiên tạo ra dầu cù là Cao Sao Vàng là ai?
Đây là sản phẩm bỏ túi của nhiều người trong các chuyến đi xa, cán bộ công nhân viên, sinh viên đi công tác nước ngoài…
Theo thông tin từ báo Nghệ An, cha đẻ của thứ dầu cao “thần thánh” đó chính là lương y Phó Đức Thành, một gương mặt đặc sắc của đô thị Vinh nửa đầu thế kỉ XX.
Ông Phó Đức Thành sinh năm 1880 tại Ninh Bình, quê gốc ở tỉnh Hưng Yên. Năm 1926, khi đang là một công chức lục lộ và chủ một cơ sở kinh doanh nhỏ ở Huế, ông đã ra Vinh lập nghiệp. Ông lập nên hiệu thuốc Vĩnh Hưng Tường, đứng số 1 về đông nam dược với hệ thống đại lý khắp vùng Bắc, Trung, Nam.
Lương y Phó Đức Thành.
Vào những năm 1930, ông Phó Đức Thành đã nghiên cứu được nhiều bài thuốc và bào chế được một số thuốc tốt từ thảo dược Việt Nam. Trong đó nổi bật có “dầu cù là” Vĩnh Hưng Tường, mang tên “Vạn Ứng”.
Lúc đầu Vạn Ứng chỉ là một loại dầu xoa dạng nước, sau đó được chế thêm loại cao đặc và đa dạng hóa sản phẩm theo từng mùa. Sau này, khi đã ra công tác ở Bộ Y tế, ông Thành chuyển giao công thức chế biến dầu Vạn Ứng cho Xí nghiệp dược phẩm Trung ương 2.
Cao Sao Vàng được mệnh danh là “thương hiệu quốc dân”.
Sau đó, mặt hàng dược phẩm này được Nhà nước giao cho Xí nghiệp Dược phẩm Trung ương 3, nay là Công ty Dược phẩm Trung ương 3 (Hải Phòng), nghiên cứu và sản xuất. Sau quá trình dài đầu tư hoàn thiện về chất lượng, từ năm 1969, sản phẩm cao xoa có thương hiệu Sao Vàng chính thức được tung ra thị trường.
Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng, Cao Sao Vàng được sản xuất dựa theo sản phẩm dầu cù là nhãn hiệu con hổ trắng có xuất xứ Singapore.
Hộp Cao Sao Vàng chỉ khoảng 3 gr được dùng như một “thần dược” chữa bách bệnh, đau đâu bôi đó.
Cao Sao Vàng có thành phần gồm: long não, sáp ong và các loại tinh dầu quý của Việt Nam, như bạc hà, quế, tràm, hương nhu.
Tác dụng nổi bật của loại cao này là chống cảm, chuyên trị đau bụng, nhức đầu, sổ mũi, say tàu, xe… dùng ngoài da cho người lớn và cả trẻ nhỏ.