Dù nghe có vẻ kỳ lạ, nhưng thực tế đây lại là một giải pháp vừa tình cảm vừa kinh tế trong xã hội Trung Quốc hiện nay – nơi tỷ lệ thất nghiệp ở giới trẻ tăng cao và dân số già hóa nhanh chóng..
Trên mạng xã hội, khái niệm “cháu ngoan toàn thời gian” lan nhanh như một hiện tượng. Theo đó, những người trẻ nhận nhiệm vụ ở bên người già, trò chuyện, nấu ăn, nhắc uống thuốc, cùng đi dạo, đổi lại khoảng 8.000 nhân dân tệ mỗi tháng – khoảng 29,5 triệu đồng, được bao ăn ở và “ông chủ” lại chính là người thân.
Một số người thậm chí chăm cùng lúc tám cụ già, được coi là “nhân viên ưu tú” trong nghề. Dù nghe có vẻ kỳ lạ, nhưng thực tế đây lại là một giải pháp vừa tình cảm vừa kinh tế trong xã hội Trung Quốc hiện nay – nơi tỷ lệ thất nghiệp ở giới trẻ tăng cao và dân số già hóa nhanh chóng..
Khi nghề “cháu ngoan” trở thành giải pháp xã hội
Đằng sau hình ảnh giản dị ấy là câu chuyện phản ánh rõ nét một vấn đề xã hội sâu sắc. Ở Trung Quốc, việc chăm sóc người già vốn là gánh nặng lớn cho thế hệ trung niên – những người vừa lo tài chính, vừa nuôi con, vừa phụng dưỡng cha mẹ. Việc để con cháu trực tiếp chăm sóc ông bà vì thế trở thành phương án tối ưu. Người già được ở bên người thân, con cái yên tâm đi làm, còn người trẻ có “việc làm” vừa gần gũi vừa dễ chịu.
Về mặt kinh tế, lựa chọn này còn hợp lý hơn thuê bảo mẫu. Một người chăm sóc chuyên nghiệp có chi phí tối thiểu 4.000 nhân dân tệ mỗi tháng – khoảng 14,7 triệu đồng, trong khi thuê “cháu ruột” vừa tiết kiệm, vừa đáng tin cậy. Với người trẻ, công việc này tuy đơn giản nhưng lại đem đến cảm giác có ích và được ghi nhận – điều mà nhiều công việc văn phòng không thể mang lại.
“Cháu toàn thời gian” trở thành mắt xích dung hòa giữa ba thế hệ trong một gia đình: ông bà cần tình thân, cha mẹ cần sự yên tâm, còn người trẻ cần tìm lại cảm giác giá trị trong cuộc sống.
Thậm chí, một số cư dân mạng còn gọi đây là “mô hình kinh tế gia đình mới” – nơi dòng tiền, tình cảm và trách nhiệm vận hành theo cách bền vững hơn, thay vì tách rời giữa các thế hệ. Trong nhiều gia đình, sự xuất hiện của mô hình đã giúp ông bà vui vẻ hơn, ít bệnh tật hơn, còn không khí gia đình trở nên gắn kết.
Cái giá của sự bình yên
Nhưng phía sau vẻ đẹp nhân văn ấy là những trăn trở khó tránh. Nhiều bậc cha mẹ không muốn con cái mình hy sinh tuổi trẻ để đổi lấy niềm vui của người già. “Con còn cả tương lai phía trước, sao lại quanh quẩn trong nhà?” – một người cha từng nói khi thấy con mình dành cả tháng chỉ để chăm ông. Ông bảo: “Tuổi trẻ không trở lại đâu. Lãng phí thời gian cũng là một cách đánh mất chính mình.”
Đó là nỗi lo có thật. Trong khi thế hệ trước coi việc làm “cháu ngoan toàn thời gian” là hành động hiếu thảo, nhiều người trẻ lại sợ bị “mắc kẹt” trong vai trò này quá lâu, đánh mất cơ hội nghề nghiệp. Đối với họ, đây là một “công việc tạm thời” hơn là một hướng đi dài hạn.
Sâu xa hơn, hiện tượng này cho thấy sự mất cân bằng giữa hệ thống an sinh và thực tế xã hội. Khi việc làm khan hiếm, lương hưu thấp và dịch vụ chăm sóc người già chưa phát triển, những “nghề phi chính thức” như “cháu ngoan toàn thời gian” xuất hiện như một phản ứng tự nhiên. Nó giải quyết nhu cầu trước mắt nhưng cũng phản chiếu những lỗ hổng dài hạn trong chính sách lao động và phúc lợi xã hội.
Khi tình thân trở thành “bát cơm sắt”
Dẫu vậy, khó có thể phủ nhận rằng đằng sau sự “hài hước” của khái niệm này là một giá trị rất người. Trong một xã hội đang thay đổi nhanh chóng, nơi con người bị cuốn vào guồng công việc và công nghệ, việc quay lại với tình thân – dù dưới hình thức “nghề” – vẫn là một cách giữ lại hơi ấm của gia đình.
Có thể, tương lai của thế hệ trẻ không nằm mãi trong căn phòng cùng người già, nhưng sự tồn tại của “cháu ngoan toàn thời gian” lại gợi nhắc rằng giữa tốc độ và thành công, đôi khi thứ chúng ta cần gìn giữ nhất chính là sự chậm rãi và lòng nhân hậu – điều giản dị nhưng đang ngày càng trở nên xa xỉ trong cuộc sống hiện đại.