Đang cảm thấy khỏe mạnh, một người đàn ông ở Hà Nội đi khám sức khỏe định kỳ thì bất ngờ nhận kết quả gan bị tổn thương nghiêm trọng.
Anh L.T.N (41 tuổi, trú tại Hà Nội) đến Bệnh viện đa khoa Medlatec để khám sức khỏe định kỳ. Dù không có triệu chứng bất thường, kết quả chụp CT ổ bụng cho thấy gan của anh xuất hiện tổn thương dạng hoại tử dịch hóa nhiều ổ, kích thước khoảng 35×54 mm.
Khai thác bệnh sử cho thấy, anh N là chủ một quán ăn, thường xuyên tiếp xúc và sử dụng thực phẩm sống, đặc biệt là các loại rau sống và gỏi chế biến tại quán. Bên cạnh đó, anh không có thói quen tẩy giun định kỳ.
Kết quả xét nghiệm ký sinh trùng xác nhận anh dương tính với sán lá gan lớn. Các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân tổn thương gan do nhiễm ký sinh trùng, kê đơn điều trị ngoại trú và khuyến cáo thay đổi thói quen sinh hoạt: ăn chín, uống sôi, vệ sinh thực phẩm và tẩy giun định kỳ.
Sán lá gan có thể “ẩn mình” trong nhiều món ăn tươi sống, không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm (Ảnh minh họa).
Sán lá gan – hiểm họa từ thói quen ăn uống
ThS.BSNT Đặng Thị Tâm, Chuyên khoa Nội, Bệnh viện đa khoa Medlatec cho biết: “Bệnh sán lá gan lớn là bệnh ký sinh trùng do một số loài sán lá thuộc họ Fasciolidae (F. hepatica, F. gigantica) gây nên. Chúng có thể tạo ra những tổn thương, ổ áp xe tại gan hoặc xâm nhập một số cơ quan khác khi ký sinh lạc chỗ”.
Tác nhân gây bệnh chủ yếu lây qua đường tiêu hóa, thường bắt nguồn từ việc ăn rau thủy sinh (rau nhút, rau cần, xà lách xoong…), hoặc uống nước chưa đun sôi có chứa ấu trùng. Ngoài ra, thói quen ăn gỏi cá, ốc sống, salad hoặc các thực phẩm tươi sống chưa chế biến kỹ cũng là điều kiện thuận lợi để ký sinh trùng xâm nhập vào cơ thể.
Điểm đáng lưu ý là ở giai đoạn đầu, bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng. Người nhiễm sán lá gan lớn có thể chỉ gặp những biểu hiện mơ hồ như đau bụng âm ỉ vùng hạ sườn phải, sốt nhẹ, mệt mỏi, buồn nôn, tiêu chảy… Những triệu chứng này dễ bị nhầm lẫn với các rối loạn tiêu hóa thông thường. Vì vậy, nhiều trường hợp chỉ được phát hiện khi bệnh đã tiến triển.
Khi di chuyển đến gan và cư trú tại nhu mô gan hoặc ống mật, sán có thể gây tổn thương lan tỏa, áp xe gan, hoại tử nhu mô gan, viêm và tắc nghẽn đường mật. Các bác sĩ cảnh báo, nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm, bệnh có thể dẫn đến biến chứng nặng nề, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng gan và sức khỏe tổng thể.
Việc phát hiện sớm thông qua xét nghiệm máu, chẩn đoán hình ảnh và điều trị kịp thời bằng thuốc đặc hiệu sẽ giúp ngăn ngừa biến chứng và phục hồi sức khỏe hiệu quả.
Biện pháp phòng ngừa
Để phòng tránh nhiễm sán lá gan, chuyên gia y tế khuyến cáo người dân cần thay đổi thói quen ăn uống và sinh hoạt hằng ngày:
– Không ăn sống hoặc ăn tái các thực phẩm có nguy cơ cao như rau thủy sinh (rau ngổ, rau cần, rau nhút, xà lách xoong…), ốc, cá nước ngọt, gỏi cá.
– Chỉ dùng nước đã đun sôi hoặc nguồn nước sạch đã được xử lý hợp vệ sinh.
– Rửa sạch và chế biến kỹ thực phẩm: đặc biệt rau mọc dưới nước cần được ngâm kỹ trong dung dịch sát khuẩn an toàn hoặc nước muối loãng, rửa nhiều lần bằng nước sạch, tốt nhất là nấu chín hoàn toàn.
– Giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường: rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh; đảm bảo an toàn trong chế biến, bảo quản thực phẩm; xử lý chất thải đúng cách, không phóng uế bừa bãi, bảo vệ nguồn nước sạch.
Bác sĩ Tâm khuyến nghị: “Những người có thói quen ăn đồ tái, sống như gỏi cá, rau thủy sinh, hải sản chưa nấu chín; người thường xuyên đau bụng âm ỉ, mệt mỏi, rối loạn tiêu hóa không rõ nguyên nhân; hoặc người làm việc trong môi trường dễ nhiễm ký sinh trùng nên chủ động đi khám sớm. Việc thăm khám và chẩn đoán kịp thời không chỉ giúp phát hiện sớm bệnh sán lá gan mà còn ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm cho gan và đường mật”.
Trường hợp của anh N là lời cảnh báo về nguy cơ tiềm ẩn từ thói quen ăn uống thiếu an toàn, đặc biệt là thói quen ăn đồ sống phổ biến ở nhiều gia đình Việt. Ăn chín, uống sôi và thăm khám sức khỏe định kỳ chính là “lá chắn” hiệu quả để bảo vệ lá gan và sức khỏe cộng đồng.