Trong kho tàng triết lý sống của người xưa, có rất nhiều lời răn dạy được truyền lại qua các thế hệ để nhắc nhở con cháu cách đối nhân xử thế. Một trong những lời khuyên đáng suy ngẫm là: “Nghèo không động tam nghệ, giàu không gần tam nhân.” Đây không chỉ là câu nói mang tính cảnh báo mà còn là chỉ dẫn thực tế về cách sống thận trọng, giúp con người tránh được nhiều rủi ro trong đời.
Tam nghệ – Ba nghề người nghèo nên tránh xa
Khi trong tay không có gì, con người thường dễ bị cám dỗ bởi những con đường nhanh giàu. Nhưng cổ nhân lại khuyên, càng nghèo càng phải cẩn trọng, bởi ba “nghề” sau có thể khiến cuộc sống càng thêm khốn khó nếu không tỉnh táo.
1. Kinh doanh rủi ro cao
Người nghèo thường không có nhiều vốn liếng, nên việc dốc toàn bộ tài sản hoặc vay mượn để đầu tư vào những lĩnh vực có lợi nhuận cao nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro lớn – như đầu tư tiền ảo, cổ phiếu “nóng”, bất động sản lướt sóng – chính là con dao hai lưỡi. Thực tế đã chứng minh, rất nhiều người trắng tay vì lao vào các “dự án làm giàu nhanh”. Người nghèo cần biết rõ giới hạn của mình, nên chọn hướng đi an toàn và bền vững, dù lợi nhuận ít nhưng ổn định.
2. Kinh doanh bất hợp pháp
Khi bế tắc tài chính, một số người dễ bị dụ dỗ tham gia vào các hoạt động phi pháp như buôn lậu, cho vay nặng lãi, cờ bạc trá hình… Tuy có thể mang lại khoản tiền lớn trong thời gian ngắn, nhưng hậu quả để lại thì vô cùng nặng nề – không chỉ về mặt pháp lý mà còn hủy hoại danh dự, gia đình và tương lai. Người xưa dạy: “Thiện hữu thiện báo”, sống lương thiện, làm ăn chính đáng vẫn là con đường dài lâu và bền vững nhất.
3. Làm ăn chung (hợp tác kinh doanh)
Khi không đủ vốn hoặc kinh nghiệm, nhiều người chọn cách rủ bạn bè, người thân hùn hạp làm ăn. Tuy nhiên, hợp tác không đơn giản, nhất là khi mục tiêu của mỗi người khác nhau. Lợi ích mâu thuẫn dễ dẫn đến xung đột, tan vỡ cả tình thân lẫn công việc. Cổ nhân từng nói: “Làm ăn có bạn, mất bạn vì làm ăn.” Vì thế, người nghèo càng nên tránh sa vào những cuộc hợp tác thiếu rõ ràng về quyền lợi và trách nhiệm.
Tam nhân – Ba kiểu người người giàu cần tránh xa
Khi đã có tiền bạc, danh tiếng, mối quan hệ xã hội trở nên phức tạp hơn. Cổ nhân khuyên rằng: “Giàu không gần tam nhân” – tức ba kiểu người sau đây cần tuyệt đối cẩn trọng nếu không muốn rước họa vào thân.
1. Người tình ngoài luồng
Người giàu thường bị cám dỗ bởi tiền bạc, sắc đẹp, và những mối quan hệ ngoài luồng dễ khiến họ sa vào tình ái rối ren. Câu nói “anh hùng khó qua ải mỹ nhân” đã tồn tại từ ngàn đời và vẫn luôn đúng. Biết bao nhân vật thành đạt sụp đổ vì liên quan đến chuyện tình cảm mờ ám. Một phút buông lỏng có thể đánh mất danh tiếng, sự nghiệp và cả gia đình. Giữ lòng chung thủy và tỉnh táo là điều tối quan trọng.
2. Người từng có hiềm khích
Khi còn nghèo khó, bạn có thể từng có mâu thuẫn với ai đó. Khi thành công, họ quay lại tiếp cận, ngọt ngào, muốn kết thân. Nhưng không phải ai cũng thật lòng. Nhiều người chỉ chờ thời cơ để trả đũa hoặc lợi dụng. Do đó, người từng đối đầu với bạn mà nay “thân thiết bất ngờ” thì càng phải đề phòng. Sự cẩn trọng không chỉ giữ bạn an toàn mà còn giúp tránh những cái bẫy vô hình.
3. Người “cao quý” mà bạn quá lệ thuộc
Quý nhân là người giúp đỡ ta lúc khó khăn – điều đó không sai. Nhưng nếu quá lệ thuộc vào họ, mong chờ được nâng đỡ mọi lúc thì chính bạn sẽ đánh mất năng lực tự lập. Hãy nhớ, quý nhân chỉ xuất hiện đúng lúc, không phải để bạn dựa dẫm cả đời. Người giàu càng phải đi bằng đôi chân của mình, tỉnh táo trước mọi mối quan hệ, kể cả người từng giúp đỡ bạn.
Câu nói: “Nghèo không động tam nghệ, giàu không gần tam nhân” là bài học sâu sắc mà người xưa để lại. Trong bất kỳ hoàn cảnh nào – nghèo hay giàu – con người vẫn cần giữ vững đạo đức, tỉnh táo trong hành động, sáng suốt trong lựa chọn và khiêm nhường trong cách sống. Sống như vậy mới có thể an nhiên, bền lâu và không bị cuốn vào vòng xoáy thị phi, thất bại.