Không ít bệnh nhân khi đi khám sức khỏe đã bất ngờ khi kết quả xét nghiệm cho thấy mỡ máu cao, dù bản thân kiêng hẳn dầu mỡ, thức ăn chiên rán. Điều này khiến nhiều người rơi vào tâm lý hoang mang, không hiểu nguyên nhân từ đâu.
Ngày 11/09/2025, Đời sống pháp luật đưa tin “m:ỡ má:u tăng vọt dù không ăn dầu m:ỡ: Bác sĩ nói chính thói quen này là ‘thủ phạm'”. Nội dung chính như sau:
Bác sĩ Dương Minh Tuấn – Khoa Nội tiết – Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, trong thực tế thăm khám, bác sĩ gặp khá nhiều trường hợp đến viện thắc mắc: “Tôi chỉ ăn hoa quả, không ăn dầu m:ỡ, sao m:ỡ má:u vẫn tăng?”.
Một trường hợp cụ thể là bệnh nhân bị đái tháo đường kèm rối loạn m:ỡ má:u đến tái khám. Ba tháng trước, các chỉ số đường huyết và lipid đều ổn định, thuốc điều trị giữ nguyên. Tuy nhiên, đến lần khám sau, đường huyết tăng cao, chỉ số triglycerid cũng vượt ngưỡng. Điều này khiến bệnh nhân rất ngỡ ngàng.
Khai thác kỹ thói quen ăn uống, bác sĩ phát hiện thời gian gần đây vào mùa hoa quả, bệnh nhân thường xuyên ăn vải, nhãn, na… với suy nghĩ trái cây tốt cho sức khỏe. Nhưng chính thói quen này lại trở thành “cái bẫy ngọt ngào” khiến m:ỡ má:u tăng vọt.
(Ảnh minh họa).
Tiêu thụ quá nhiều đường làm tăng m:ỡ má:u
Theo bác sĩ Tuấn, nhiều người chỉ chú trọng kiêng m:ỡ, hạn chế dầu chiên rán mà quên mất rằng đường – kể cả từ hoa quả ngọt – cũng có thể làm tăng m:ỡ má:u.
Khi cơ thể nạp quá nhiều đường đơn từ bánh kẹo, nước ngọt, trà sữa hay hoa quả ngọt, phần glucose dư thừa sẽ được gan chuyển thành acid béo rồi tổng hợp thành triglycerid. Gan “đóng gói” triglycerid này trong các hạt vận chuyển m:ỡ gọi là VLDL (Very Low-Density Lipoprotein) và thả vào má:u. Hệ quả là nồng độ triglycerid tăng cao, VLDL nhiều hơn, thúc đẩy quá trình xơ vữa động mạch.
Đặc biệt, fructose – loại đường có nhiều trong vải, nhãn, na – lại có cơ chế “đi tắt”. Khác với glucose cần insulin điều hòa, fructose gần như đi thẳng vào gan mà không chịu sự kiểm soát. Gan nhanh chóng biến phần fructose dư thành triglycerid, khiến m:ỡ má:u tăng mạnh.
Thực tế, chỉ 100 g vải (8–10 quả) đã chứa 15–20 g đường, tương đương gần nửa lon nước ngọt. Nhưng người ăn thường không dừng lại ở vài quả, mà có thể ăn hàng chục quả vải, cả chùm nhãn hoặc cả quả na lớn. Lượng đường nạp vào cơ thể vượt xa nhu cầu, kéo theo đường huyết sau ăn tăng vọt, chỉ số HbA1c leo thang, đồng thời triglycerid trong má:u cũng “bùng nổ”.
Điều này không đồng nghĩa với việc bệnh nhân tiểu đường hay rối loạn m:ỡ má:u phải kiêng hoàn toàn trái cây. Vấn đề, theo bác sĩ Tuấn, nằm ở cách lựa chọn và kiểm soát khẩu phần.
Ăn trái cây thế nào để an toàn?
Trái cây cần được xem như một nguồn tinh bột – đường, tương tự cơm, bún, phở, chứ không phải “món ăn thêm vô hại”. Những loại quả ít ngọt, giàu chất xơ như ổi, bưởi, táo, lê, thanh long, cam, quýt… sẽ an toàn hơn so với các loại quả như vải, nhãn, na.
Lượng trái cây được khuyến nghị là khoảng 200–300 g/ngày, chia nhỏ thành nhiều lần, thay vì ăn dồn một lúc. Đặc biệt, không nên ăn vào buổi tối muộn, bởi dễ làm đường huyết tăng về đêm và tích tụ m:ỡ.
Ngoài ra, mỗi người có mức dung nạp khác nhau. Có bệnh nhân chỉ cần vài quả nhãn đã khiến đường má:u tăng cao, trong khi người khác có thể ăn nhiều hơn mà vẫn kiểm soát được. Vì vậy, việc theo dõi đường huyết sau ăn là cách hữu hiệu nhất để biết cơ thể phù hợp với loại quả nào và lượng bao nhiêu.
Theo bác sĩ Tuấn, “trái cây ngọt cũng chính là đường, và đường dư thừa thì sớm muộn cũng biến thành m:ỡ trong má:u”. Do đó, muốn kiểm soát bệnh, người mắc tiểu đường và rối loạn lipid má:u không chỉ dựa vào thuốc mà cần kết hợp chế độ ăn uống hợp lý.
Chọn trái cây ít ngọt, ăn đúng lượng, theo dõi đường huyết thường xuyên và duy trì lối sống lành mạnh sẽ giúp hạn chế nguy cơ biến chứng. Ngược lại, nếu quá lạm dụng trái cây ngọt, người bệnh sẽ vô tình “tiếp tay” cho đường huyết và m:ỡ má:u tăng cao – một cái bẫy ngọt ngào nhưng nguy hiểm.
Ngày 11/09/2025 Đời sống pháp luật đưa tin “Sống lành mạnh vẫn mắc UT, người phụ nữ gục ngã khi phát hiện 2 loại “khói tử thần” lởn vởn trong nhà”. Nội dung chính như sau:
Bà Lưu (Bắc Kinh, Trung Quốc) luôn cho rằng cuộc đời mình cực kỳ may mắn, được sống theo ý mình, luôn hạnh phúc và là hình mẫu về sống lành mạnh cho nhiều người xung quanh. Thật không ngờ, ở tuổi 45, bà lại bất ngờ phát hiện mắc UT phổi.
Ảnh minh họa
Theo chính lời bà kể, bà sinh ra trong gia đình giàu có, là con một nên được bố mẹ hết mực cưng chiều. Năm 25 tuổi, bà kết hôn và bỏ công việc văn phòng, ở nhà làm nội trợ. Dù có điều kiện nhưng bà chỉ thuê giúp việc theo giờ, thích được tự nấu nướng, vun vén gia đình.
Để bớt buồn chán, mấy năm gần đây bà mở một cửa hàng nhỏ để thỏa sở thích nấu ăn, chỉ bán những món mình tự làm. Sáng dậy sớm đi tập thể dục ngoài trời, đầu giờ chiều dành thời gian làm đẹp, buổi tối đi tập yoga và pilates, luôn ngủ trước 10 giờ. Lúc rảnh thì bà học cắm hoa, nghiên cứu món ăn mới, đọc sách hoặc chơi đàn. Ai cũng bất ngờ khi biết tuổi thật vì bà nhìn rất trẻ, vóc dáng thon gọn như thời còn con gái.
Nhưng vài tháng trước, bà bắt đầu ho khan, hay tức ngực. Con trai khuyên bà nên đi khám bệnh nhưng bà chủ quan cho rằng mình mạnh khỏe, lại vốn ghét “mùi bệnh viện”. Bà bắt đầu dùng rất nhiều thuốc bổ, đi tập thể dục chăm chỉ hơn nhưng tình trạng không cải thiện. Đến khi bà chịu khám bệnh thì UT phổi đã ở giai đoạn 3.
Một người lúc nào cũng điềm tĩnh như bà Lưu khi nhìn vào kết quả chẩn đoán liền khóc lên nức nở, chân đứng không vững. Bà bàng hoàng không hiểu lý do tại sao mình mắc bệnh. Đến khi bác sĩ hỏi về lối sống và tìm ra “thủ phạm”, bà lại một lần nữa bất ngờ, khóc nấc lên.
2 loại “khói tử thần” ngày nào cũng lởn vởn trong nhà là thủ phạm
Chồng và con trai bà Lưu sốc không kém gì bà khi biết kết quả. Họ càng ngỡ ngàng hơn khi chính mình góp phần trong nguyên nhân khiến bà Lưu mắc bệnh.